Động cơ xăng tạo ra một nhiệt lượng lớn trong quá trình cháy. Nếu động cơ xăng không có hệ thống làm mát thì nhiệt độ các chi tiết đạt đến có thể ảnh hưởng đến hiệu suất động cơ và gây nên hư hỏng động cơ.
Tìm hiểu thêm về hoạt động của hệ thống dầu bôi trơn
Hệ thống làm mát cho phép động cơ đạt đến nhiệt độ hoạt động một cách nhanh chóng và duy trì nó trong một phạm vi rộng giữa nhiệt độ hoạt động và nhiệt độ môi trường. Động cơ được làm mát bằng một chất lỏng đi qua các mạch bên trong thân máy, nắp máy, vỏ lọc dầu và bộ tăng áp. Nước làm mát hấp thụ nhiệt truyền ra từ các chi tiết. Nước làm mát nóng lên sau đó được làm mát bằng két tản nhiệt lắp phía trước khoang động cơ. Nước làm mát nóng lên cũng được sử dụng bởi hệ thống điều hòa không khí để sưởi khoang lái khi cần thiết.
CHÚ Ý:Các thiết kế hệ thống làm mát và sự hoạt động của động cơ xăng có thể rất khác nhau đáng kể tùy thuộc vào kiểu động cơ và xe được trang bị.
Có ba loại hệ thống làm mát đang được sử dụng trên động cơ xăng:
– Hệ thống làm mát thường
– Hệ thống làm mát riêng phần
– Làm mát bổ sung sau khi tắt máy
Hệ thống làm mát có thể bao gồm:
– Nước làm mát
– Bơm cơ khí
– Bơm điện
– Van hằng nhiệt
– Van hằng nhiệt thân máy
– Két tản nhiệt
– Quạt làm mát
– Bộ làm mát dầu
– Bộ sấy
– Bình giãn nở
– Nắp bình giãn nở
– Ống nối
Hệ thống làm mát thông thường
Hệ thống làm mát thường sử dụng bơm cơ khí để luân chuyển nước làm mát qua các mạch trong thân máy và nắp máy. Nhiệt lượng sinh ra trong quá trình cháy tản ra nước làm mát làm nước nóng lên, bằng cách đó làm mát cả thân máy và nắp máy.
Nước nóng đi đến van hằng nhiệt. Van hằng nhiệt điều khiển dòng nước làm mát qua động cơ. Khi nhiệt độ động cơ còn thấp thì van hằng nhiệt vẫn đóng. Điều này ngăn nước làm mát chảy qua két tản nhiệt và nước làm mát quay lại bơm cơ khí và đi qua động cơ lần nữa.
Khi nhiệt độ nước làm mát đủ nóng thì van hằng nhiệt mở và nước làm mát chảy qua két tản nhiệt. Nước làm mát chảy qua két tản nhiệt được làm nguội bởi không khí thổi qua các lá tản nhiệt. Sau khi chảy qua két tản nhiệt, nước làm mát trở về bơm cơ khí để đi vào động cơ lần nữa.
Hệ thống này còn có một bộ làm mát dầu và một bộ sấy. Bộ làm mát dầu giúp kiểm soát nhiệt độ dầu bôi trơn và bộ sấy sử dụng nước làm mát để sấy nóng khoang lái khi cần. Nước làm mát chảy qua bộ làm mát dầu và bộ sấy là ổn định và không bị tác động bởi van hằng nhiệt
Hệ thống làm mát riêng phần
Hệ thống làm mát riêng phần với 3 mạch làm mát riêng biệt và hiện nay được trang bị trên động cơ Fox. Ngoài van hằng nhiệt cho mạch làm mát lớn/nhỏ thông thường, còn sử dụng thêm một van hằng nhiệt trên thân máy. Van hằng nhiệt trên thân máy điều khiển mạch làm mát mini. Có 3 mạch làm mát khác nhau:
– Mạch làm mát mini – chỉ ở phía ống xả của nắp máy.
– Mạch làm mát nhỏ – chỉ trong động cơ.
– Mạch làm mát lớn – toàn bộ hệ thống làm mát.
Mạch làm mát mini cho nước làm mát đi qua động cơ chỉ giới hạn ở phía ống xả của nắp máy trong giai đoạn đầu của quá trình làm mát. Ở giai đoạn này không có nước làm mát đi qua thân máy và phía đường nạp của nắp máy. Nước nóng từ động cơ đi qua vỏ van hằng nhiệt của mạch lớn/nhỏ đến bộ sấy và bộ làm mát dầu.
Từ đây, nước làm mát trở lại van hằng nhiệt trước khi đi tiếp đến bơm nước. Điều này dẫn đến sự tăng nhiệt nhanh chóng của động cơ và dầu động cơ, làm giảm ma sát trong giai đoạn làm nóng. Ngoài bơm nước cơ khí thông thường, một bơm điện cũng được lắp đặt trên mạch làm mát.
Hệ thống làm mát bổ sung sau khi tắt máy
Một số động cơ xăng được trang bị bộ tăng áp có một mạch làm mát bổ sung cho nó sau khi động cơ đã tắt. Hệ thống này hoạt động bổ sung cho hệ thống làm mát chính của động cơ.
Nếu động cơ đã hoạt động ở tải lớn trong một thời gian dài rồi đỗ lại ngay sau đó, điều này có thể dẫn đến sự tích nhiệt quá mức xung quanh động cơ sau khi động cơ tắt. Ví dụ, sau một chuyến đi dài ở tốc độ cao, rồi đậu xe ở một trạm dịch vụ ngay sau đó. PCM sẽ kích hoạt bơm nước chạy bằng điện để ngăn bất cứ hư hại nào do sự tích nhiệt.
Khi bơm điện được kích hoạt, nước làm mát đi từ bơm điện, qua bộ tăng áp đến bình giãn nở, từ đây đi đến bơm cơ khí trước khi trở lại bơm điện.
Khi bơm điện không được kích hoạt, một phần nước làm mát được cung cấp bởi bơm cơ khí đi từ van hằng nhiệt thân máy đi qua bơm điện đến bộ tăng áp. Từ đây nước làm mát đi đến bình giãn nở và sau đó trở lại bơm cơ khí
Đăng ký khóa học nghề sửa chữa ô tô tại Trung tâm đào tạo EAC để nâng cao kỹ năng sửa chữa thực hành
